Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 29 июндаги “Ўзбекистон Республикасида коррупцияга қарши курашиш тизимини такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ-6013-сон Фармонининг 4-бандида белгиланган вазифалардан келиб чиқиб, Коррупцияга қарши курашиш агентлигининг (кейинги ўринларда - Агентлик) 2023 йил биринчи ярмига мўлжалланган иш режасининг 17-бандида мактабгача ва мактаб таълими соҳаларида ички аудит тадбирларини ўтказиш буйича қонун хужжатлари ижросини таъминлашдаги коррупциявий хавф-хатарларни ўрганиш белгиланган.

Шунга кўра, 2022 йил давомида Халқ таълими ва Мактабгача таълим вазирликлари томонидан амалга оширилган ички аудит тадбирларининг самарадорлигини ўрганишда асосий урғуни давлат харидлари соҳасидаги қонунбузилиши ҳолатларини аниқлаш йўналишида қилинган ишлар таҳлил қилинди.

Ўрганиш ва таҳлиллар Ўзбекистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги томонидан тақдим қилинган статистик маълумотлар, Агентликнинг ҳисоботлари ва бошқа маълумотлар асосида амалга оширилди.

Ўтказилган ўрганиш ва таҳлиллар натижасида қуйидагилар аниқланди:

I. Cобиқ Халқ таълими вазирлигининг ички аудит хизматида фаолият олиб борган жами 54 нафар ходимлар томонидан 2022 йил давомида жами 662 та объектларда ўтказилган ички аудит тадбирлари натижасида 87,4 млрд сўмлик молиявий хато ва камчиликлар аниқланган.

Шундан жами аниқланган 87,4 млрд сўмлик молиявий хато ва камчиликлар таҳлил қилинганида:

–894 млн сўмлик камомад;

–12,3 млрд сўмлик маблағлар ўзлаштирилганлиги;

–53,2 млрд сўмлик ноқонуний харажатларга йўл қўйилганлиги;

–5,7 млрд. сўмлик тўловлар ортиқча режалаштирилганлиги;

–7,7 млрд сўмлик маблағлар самарасиз ишлатилганлиги ҳамда давлат харидлари соҳасида 7,6 млрд сўмлик қонунбузилиши ҳолатларига тўғри келади.

Шундан жами аниқланган молиявий хато ва камчиликларнинг 23,0 млрд сўмлик қисми ёки 26,3 фоизи бюджетга тикланишига эришилган.

Шу билан бирга, 87,4 млрд. сўмлик қонунбузилиши ҳолатлари юзасидан тўпланган ҳужжатлар ҳуқуқий баҳо бериш учун ваколатли органларга юборилган.

Ўтказилган ички аудит тадбирлари натижаларига кўра, аниқланган ҳолатлар юзасидан 683 нафар ходимга интизомий жазо чоралари тайинланган бўлиб, шундан 615 нафарига ҳайфсан, 36 нафарига жарима жазолари қўлланилган, 32 нафар ходим эса эгаллаб турган лавозимидан озод қилинган.

Энг асосийси, 2022 йилда халқ таълими тизимида ички аудит хизматлари томонидан олиб борилган профилактик тадбирлар натижасида 852,9 млрд сўмлик бюджет маблағларидан самарасиз фойдаланишнинг олди олинган.

Бундан ташқари, тизимдаги ички аудит хизматлари томонидан давлат харидлари соҳасида жами 353 та ҳолатда аниқланган 7,6 млрд сўмлик молиявий хато ва камчиликлар қуйидаги:

–195 та ҳолатда 1,13 млрд сўмлик давлат харидларни қонунчилик талабларига зид равишда қисмларга бўлиш;

–3 та ҳолатда 264,0 млн сўмлик электрон ёки миллий дўконда, аукцион савдоларида белгиланган тартибни бузиш;

–6 та ҳолатда 872,9 млн сўмлик танлов ўтказиш қоидаларини бузиш;

–5 та ҳолатда 1,3 млрд сўмлик қонунга зид равишда тўғридан-тўғри шартномалар имзолаш;

–4 та ҳолатда 367,4 млн сўмлик харидлар тўғрисидаги маълумотларни порталга жойлаштирмаслик;

–140 та ҳолатда 3,5 млрд сўмлик бошқа хато ва камчиликларга тўғри келади.

Ўтказилган тадбирлар натижалари асосида барча ҳолатлар юзасидан тўпланган ҳужжатлар ҳуқуқий баҳо бериш учун ваколатли органларга юборилиб, 22 нафар ходим интизомий жавобгарликка тортилиши, шу жумладан 1 нафар ходимнинг лавозимидан озод қилиниши таъминланган.

Юқоридаги таҳлиллар натижасига кўра, Халқ таълими вазирлиги тизимидаги ички аудит хизматлари томонидан бир қатор ижобий ишлар амалга оширилган бўлса-да, ички аудит ходимларининг малакаси етарли эмаслиги, улар фаолиятини назорат қилишнинг аниқ механизмлари мавжуд эмаслиги ҳамда уларнинг фаолияти вазирлик ва ҳудудий бошқармалар сайтларида кенг ёритилмаслиги ҳамда етарлича назорат қилинмаслиги оқибатида соҳада йўл қўйилаётган молиявий қонунбузарликларнинг олдини олишда кутилган самара бермаётганлиги кўринмоқда.

Жумладан, Агентлик ходимлари томонидан биргина 2022 йилда амалга оширилган мониторинг ва ўрганиш тадбирлари натижасида халқ таълими тизимидаги ташкилот ва муассасалар томонидан амалга оширилган 7 та давлат харидида 57,7 млрд сўмлик қонунбузилишларга йўл қўйилганлиги аниқланди.

Шундан, 1 та қонунга зид равишда 100,0 млн сўмлик тўғридан-тўғри шартнома тузиш, 5 та ҳолатда 55,0 млрд сўмлик давлат харидларида аффилланганлик ва манфаатлар тўқнашувига йўл қўйилганлиги маълум бўлди.

Ушбу ҳолатлар юзасидан тузилган харид комиссиясининг баённомалари ва шартномалар Агентлик тақдимномаларига асосан бекор қилиниб, тўпланган ҳужжатлар қонуний қарор қабул қилиш учун прокуратура органларига тақдим қилинди.

Агентликнинг тақдимнома ва сўровномаларига асосан 2 нафар шахснинг жиноий, 14 нафар шахснинг маъмурий ва 1 нафар шахснинг интизомий жавобгарликка тортилиши таъминланди.

Мисол учун, Хоразм вилоят Халқ таълими бошқармаси буюртмачилигида 2022 йилнинг 13-27 сентябрь кунлари “etender.uzex.uz” махсус ахборот порталига умумий ўрта таълим мактабларининг бошланғич синф ўқувчиларини озиқ-овқат билан таъминлаш хизмати юзасидан энг яхши таклифлар танланиши ҳақида жами қиймати 22,8 млрд сўмлик 34 та эълонлар жойлаштирилган.

Мазкур 34 та эълонлардан жами қиймати 3,6 млрд сўмлик 7 та лотда давлат харидларига оид қонунчилик талаблари бузилган ҳолда ғолиблар аниқланиб, 3,2 млрд сўмлик шартномалар тузилганлиги аниқланган.

Ушбу харидларда рақиб сифатида қатнашган икки иштирокчи ўзаро аффилланган шахслар ҳисобланса-да, харид комиссияси томонидан улар харид жараёнидан четлаштирилмасдан “Давлат харидлари тўғрисида”ги Қонуннинг 42-моддаси ҳамда “Рақобат тўғрисида”ги Қонуннинг 14-моддаси талаблари бузилишига йўл қўйилган.

Шунингдек, 34 та танловнинг барчасида “Давлат харидлари тўғрисида”ги Қонунининг 20, 59-моддалари ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 20 майдаги Маҳкамасининг “Давлат харидларини амалга ошириш билан боғлиқ тартиб-таомилларни ташкил этиш ва ўтказиш тартиби тўғрисида”ги 276-сон Қарори билан тасдиқланган Низомнинг 73, 74-бандлари талабларига риоя қилинмаган.

Хоразм вилоят прокуратурасининг 2022 йил 29 ноябрдаги жавоб хатига кўра, юқоридаги қонунбузилиши ҳолатларига йўл қўйган Хоразм вилоят Халқ таълими бошқармаси бошлиғига нисбатан Ўзбекистон Республикаси МЖтКнинг 1758-моддаси билан маъмурий иш қўзғатилган.

Шу каби Қорақалпоғистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги буюртмачилигида 2022 йилнинг 13 сентябрь кунидан 4 октябрь кунига қадар давлат харидлари “etender.uzex.uz” махсус ахборот порталига “умумий ўрта таълим мактабларининг бошланғич синф ўқувчиларини озиқ-овқат билан таъминлаш хизмати” юзасидан энг яхши таклифлар танланиши ҳақидаги жами қиймати 32,8 млрд сўмлик 64 та эълон жойлаштирилган.

Ушбу танловларнинг барчасида ўзаро рақиб сифатида иштирок этган тадбиркорлик субъектлари ўзаро аффилланган шахслар ҳисобланса-да, харид комиссияси томонидан улар харид жараёнидан четлаштирилмасдан “Давлат харидлари тўғрисида”ги Қонуннинг 42-моддаси ҳамда “Рақобат тўғрисида”ги Қонуннинг 14-моддаси талаблари бузилган ҳолда ғолиб деб топилган.

Агентлик томонидан Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлигига қонунбузилиш ҳолатларини бартараф этиш юзасидан  тақдимнома киритилган ҳамда ўрганиш жараёнида тўпланган ҳужжатлар ҳуқуқий баҳо бериш учун Бош прокуратурага юборилди.

Қорақалпоғистон Республикаси прокуратурасининг 2022 йил 22 ноябрдаги жавоб хатига кўра, Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар кенгашига келгусида шу каби ҳолатларга йўл қўймаслик ҳақида тақдимнома киритилган ҳолда чора-тадбирлар белгилаб олинганлиги маълум қилинган.

Бундан ташқари, Агентлик томонидан жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларига асосан халқ таълими соҳасида ўтказилган ўрганишларда бюджет маблағларининг ўзлаштирилиши ҳолатлари аниқланди.

Мисол учун, фуқаро мурожаатига асосан Навоий вилояти халқ таълими бошқармаси томонидан 2,6 млрд сўмлик жами 822 дона компьютер жамланмалари сотиб олинганлиги ҳолатида қонунчилик талабларига риоя қилиниши ҳолати ўрганилганида бир қатор қонунбузилиши ҳолатлари аниқланди.

Мурожаатда Навоий вилоят Халқ таълими бошқармасига маҳаллий бюджет маблағлари ҳисобидан 2,6 млрд сўмлик жами 822 дона компьютер жамланмалари сотиб олинганлиги, шартномада ушбу компьютерларнинг процессорларига ўрнатилган тезкор хотира сиғими “ДДР4” деб кўрсатилган бўлса-да, таъминотчи ташкилотлар “ДДР3” сиғимли тезкор хотира ўрнатилган компьютер жамланмаларини етказиб берганлиги, оқибатда давлат манфаатларига жуда кўп миқдорда зарар етказилганлиги қайд этилган.

Агентлик ходимлари томонидан ушбу важлар бевосита жойига чиққан ҳолда ўрганилиб, Навоий вилоят Халқ таълими бошқармаси мансабдор шахслари томонидан 822 дона компьютер жамланмалари сотиб олинганлиги, ушбу компьютер жамланмалари техник параметрларининг шартнома шартларига мувофиқлигини ҳамда уларнинг ҳақиқий баҳосини экспертиза тайинлаш орқали аниқлаш ва масъул шахсларнинг хатти-ҳаракатларига қонуний баҳо бериш мақсадида тўпланган ҳужжатлар Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасига юборилган.

Бош прокуратура ҳузуридаги ИЖҚК Департаменти Навоий вилояти бошқармаси томонидан 2022 йилнинг 30 август куни ушбу ҳолатлар юзасидан вилоят Халқ таълими бошқармаси ҳамда маҳсулотларни етказиб берган тадбиркорларга нисбатан ЖКнинг 167-моддаси 3-қисми “а” банди ва
209-моддаси 1-қисми билан жиноят иши қўзғатилиб, суднинг ҳукмига асосан айбдор шахсларнинг жавобгарлиги таъминланган.

II. Собиқ Мактабгача таълим вазирлигининг ички аудит хизматида фаолият олиб борган жами 35 нафар ходимлар томонидан 2022 йил давомида жами 1143 та объектларда ўтказилган ички аудит тадбирлари натижасида 25,4 млрд сўмлик молиявий хато ва камчиликлар аниқланган.

Шундан, жами аниқланган 25,4 млрд сўмлик молиявий хато ва камчиликлар таҳлил қилинганида:

–2,1 млрд. сўмлик камомадга йўл қўйилганлиги;

–2,0 млрд. сўмлик маблағлар ўзлаштирилганлиги;

–17,4 млрд сўмлик ноқонуний харажатларга йўл қўйилганлиги ҳамда давлат харидлари соҳасида 3,9 млрд сўмлик қонунбузилиши ҳолатларига тўғри келади.

Аниқланган молиявий хато ва камчиликларнинг 10,2 млрд сўмлик қисми ёки 40,1 фоиз бюджетга тикланишига эришилган.

Ўтказилган ички аудит тадбирлари натижаларига кўра аниқланган ҳолатлар юзасидан 382 нафар ходимга интизомий жазо тайинланган бўлиб, шундан 248 нафарига ҳайфсан, 82 нафарига жарима жазолари қўлланилган, 52 нафар ходим эгаллаб турган лавозимидан озод қилинган.

Энг асосийси, 2022 йилда мактабгача таълими тизимида ички аудит хизматлари томонидан олиб борилган профилактик тадбирлар натижасида 24,5 млрд сўмлик бюджет маблағларидан самарасиз фойдаланишнинг олди олинган.

Шу билан бирга, мактабгача таълим тизимидаги ички аудит хизматлари томонидан ўтган йилда давлат харидлари соҳасида жами 80 та ҳолатда 3,9 млрд сўмлик молиявий хато ва камчиликлар аниқланган бўлиб, шундан:

–17 та ҳолатда 795,2 млн сўмлик харид тартиб-таомилини нотўғри танлаш;

–6 та ҳолатда 258,8 млн сўмлик давлат харидларини қонунчилик талабларига зид равишда қисмларга бўлиш;

–4 та ҳолатда 236,6 млн сўмлик маҳсулотларни юқори нархларда харид қилиш;

–11 та ҳолатда 608,3 млн сўмлик электрон ёки миллий дўконда, аукцион савдоларида белгиланган тартибни бузиш;

–3 та ҳолатда 186,8 млн сўмлик танлов ўтказиш қоидаларини бузиш;

–1 та ҳолатда 23,1 млн сўмлик қонунга зид равишда тўғридан-тўғри шартномалар имзолаш;

–6 та ҳолатда 256,8 млн сўмлик харидларда рақобат тўғрисидаги қонунчилик талабларини бузиш;

–32 та ҳолатда 1,6 млрд сўмлик бошқа хато ва камчиликларга йўл қўйилган.

Ўтказилган ички аудит тадбирлари натижаларига кўра, 80 та ҳолат юзасидан тўпланган ҳужжатлар ҳуқуқий баҳо бериш учун ваколатли органларга юборилиши таъминланган.

Юқоридаги таҳлиллар натижаси мактабгача таълим тизимидаги ички аудит хизматлари томонидан бир қатор ижобий ишлар амалга оширилган бўлса-да, ўзининг кутилган натижасини ҳамда соҳада йўл қўйилаётган молиявий қонунбузарликларнинг олдини олишда етарлича самарасини бермаётганлигини кўрсатмоқда.

Жумладан, Агентлик томонидан 2022 йилда амалга оширилган мониторинг тадбирлари натижасида халқ таълими тизимидаги ташкилот ва муассасалар томонидан амалга оширилган 11 та давлат харидида 6,9 млрд сўмлик қонунбузилишларига йўл қўйилганлиги аниқланди.

Аниқланган ҳолатлар таҳлил қилинганида 6 та ҳолатда 2,4 млрд сўмлик давлат харидларида аффилланганлик ва манфаатлар тўқнашувига, 4,5 млрд сўмлик 5 та ҳолатда эса ғолибни аниқлашда рақобат тўғрисидаги қонунчилик талабларини бузиш ва бошқа қонунбузилиши ҳолатларига йўл қўйилганлиги маълум бўлди.

Ушбу ҳолатлар юзасидан тузилган харид комиссиясининг баённомалари ва шартномалар Агентлик тақдимномаларига асосан бекор қилиниб, тўпланган ҳужжатлар қонуний қарор қабул қилиш учун прокуратура органларига тақдим қилинди.

Агентликнинг тақдимнома ва сўровномаларига асосан 8 нафар шахснинг маъмурий ва 1 нафар шахснинг интизомий жавобгарликка тортилиши таъминланди.

Мисол учун, Фарғона шаҳар Мактабгача таълим бўлими буюртмачилигида 2022 йилнинг 19 октябрь куни “etender.uzex.uz” махсус ахборот порталига “2022-2023-йил куз-қиш мавсуми учун картошка ва пиёз маҳсулотлари харид қилиш” юзасидан энг яхши таклифлар танланиши ҳақида жами қиймати 625,6 млн сўмлик 3 та эълон жойлаштирилган.   

Ушбу харидларда рақиб сифатида иштирок этган икки талабгор бир бир шахсга тегишли бўлиб, аффилланган шахслар ҳисобланса-да, харид комиссияси томонидан улар харид жараёнидан четлаштирилмасдан “Давлат харидлари тўғрисида”ги Қонуннинг 42-моддаси ҳамда “Рақобат тўғрисида”ги Қонуннинг 14-моддаси талаблари бузилишига йўл қўйилганлиги аниқланиб, Агентлик томонидан мазкур танловларни бекор қилиш ҳақида тақдимнома киритилди ҳамда тўпланган ҳужжатлар ҳуқуқий баҳо бериш учун Бош прокуратурага юборилган.

Фарғона вилоят прокуратурасининг 2022 йил 16 ноябрдаги жавоб хатига кўра, юқоридаги қонунбузилиши ҳолатларига йўл қўйган Фарғона шаҳар Мактабгача таълим бўлими мудири - харид комиссиясининг раисига нисбатан маъмурий иш қўзғатилган.

III. Таҳлиллар давлат харидлари соҳасида аниқланган манфаатлар тўқнушуви ва аффилланганлик ҳолатлари юзасидан айбдор шахсларга тайинланиши мумкин бўлган жазоларнинг номутаносиблиги сабабли бу соҳада амалга оширилаётган ишлар ҳам ўзининг кутилган самарасини бермаётганлигини кўрсатмоқда.

Жумладан, Агентлик томонидан ўтказилган мониторингларда биргина 2021 йилда 32,4 млрд сўмлик 19 та ҳолатда аффиланганлик ва манфаатлар тўқнашуви ҳолатларига йўл қўйилганлиги аниқланган бўлса, 2022 йилда 81,4 млрд сўмлик 44 та ҳолатда аффилланганлик ва манфаатлар тўқнашуви ҳолатларига йўл қўйилганлиги аниқланиб, харид комиссиясининг баённомалари бекор қилинганлиги ҳам масаланинг нақадар жиддий эканлигини кўрсатади.

Ўз навбатида, бунга Ўзбекистон Республикаси МЖтКнинг 175-8-моддаси 4-қисмида аффилланганлик ва манфаатлар тўқнашуви ҳақида давлат харидлари тўғрисидаги қонунчиликда белгиланган тартибда хабар бермаслик учун амалда белгиланган жавобгарликнинг бугунги кун талабларига жавоб бермаслиги ҳам сабаб бўлмоқда.

Хусусан, юқоридаги нормада фақатгина мансабдор шахсларгагина базавий ҳисоблаш миқдорининг йигирма бараваридан ўттиз бараваригача миқдорда жарима жазоси тайинланиши назарда тутилган.

Бироқ, амалиётда харид комиссиясининг фаолиятини аксарият ҳолатларда мансабдор бўлмаган шахслар ташкиллаштириши (котиб, бухгалтер, давлат харидлари мутахассиси) натижасида аффиланганлик ва манфаатлар тўқнашувининг олдини олишга жиддий эътибор берилмаяпти.

Шунингдек, ҳозирда мавжуд жазо тизими ҳам бозор муносабатларига асосланган бугунги давр талабларига мувофиқ эмаслигини кўрсатмоқда.

Яъни, бир неча ўн миллион сўмлик қонунбузилиши ҳолати учун ҳам бир неча миллиард сўмлик қонунбузилиши ҳолатлари учун ҳам бир хил жавобгарликнинг қўлланилиши бу каби ҳолатларга барҳам беришга тўсқинлик қилмоқда.

Ўрганишда судлар томонидан  100 млн сўмлик ҳуқуқбузарлик учун ҳам, 23 млрд сўмлик ҳуқуқбузарлик учун ҳам бир хил маъмурий жазолар тайинланганлиги аниқланганлиги соҳага оид қонунчилик ҳужжатларини бугунги кун талаблари доирасида қайта кўриб чиқш лозимлигини кўрсатмоқда. Шу сабабли ривожланган хориж давлатларининг тажрибасига таянган ҳолда давлат харидларида қонунбузилиши ҳолатларига йўл қўйган шахсларга тайинланадиган жарима жазосининг миқдорини маълум бир миқдор билан чеклаш эмас балки, харид суммасининг миқдорига мутаносиб равишда белгилаш мақсадга мувофиқ.

IV. Ички аудит хизмати мамлакатимизда дастлаб Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 21 августдаги “Таълим ва тиббиёт муассасаларини молиялаштириш механизмини ҳамда давлат молиявий назорати тизимини янада такомиллаштириш тўғрисида”ги ПҚ-3231-сон қарори асосида Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги, Соғлиқни сақлаш вазирлиги, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази ҳамда Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармасида ички аудит хизматлари ташкил этилган. Бироқ, Ички аудит хизматлари фаолиятининг тартибга солиш механизми дастлаб Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 1 августдаги “Вазирлик ва идораларнинг ички аудит хизмати тўғрисидаги намунавий низомни тасдиқлаш ҳақида”ги 416-сонли Қарори билан тасдиқланган Низомда белгиланган.

Мазкур Низомнинг 9-бандида “Ички аудит хизмати бевосита вазирлик ва идоранинг биринчи раҳбарига бўйсунади. Ички аудит хизмати фаолиятига вазирлик ва идораларнинг бошқа мансабдор шахслари, шунингдек, бошқа давлат органлари, ташкилотлар ва уларнинг мансабдор шахслари аралашувига йўл қўйилмайди” деб кўрсатилган.

Шунингдек, ушбу Низомнинг 16-банди 11-хатбошисида ички аудит тадбирлари режалари ва унинг натижалари “Давлат аудити” дастурига киритилиши қайд этилган.

Шунга қарамасдан, юқоридаги нормаларга зид равишда Низомнинг 18-бандида вазирлик ва идоралар томонидан Молия вазирлигига ички аудит хизмати фаолияти натижалари юзасидан ҳисобот тақдим этиши ҳақидаги қоидалар мустаҳкамланган.

Яъни, ички аудит хизматларининг том маънодаги мустақиллиги чекланган бўлиб, уларнинг республикамизда бюджет сиёсатини юритувчи Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигига бўйсуниши белгиланган.

Бу эса, ўз навбатида, ички аудит хизмати ходимларининг ўзларига юклатилган вазифаларни тўлиқ ва лозим даражада бажаришига ҳамда кутилган натижага эришишидан чалғитувчи омиллардан бир бўлиб хизмат қилмоқда. Ваҳоланки, ушбу нормани белгилашда Ҳисоб палатаси, Молия вазирлиги ҳамда Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги билан биргаликда “Давлат аудити” дастурий комплекси ишлаб чиқилган бўлиб, ушбу дастурий комплексга ҳисобот шакллларини киритиш натижасида керакли барча ҳисоботларни автоматик равишда электрон шаклда олиш имконияти мавжудлиги инобатга олинмаган.

Ушбу қарор лойиҳасини қабул қилиш жараёнида Агентлик томонидан ушбу нормани белгилаш мақсадга мувофиқ эмаслиги ҳақидаги таклифи лойиҳа ташаббускори бўлган Иқтисодиёт ва молия вазирлиги томонидан инобатга олинмаган.

Юқоридаги ҳолат, ўз навбатида, тизимда коррупциявий хавф-хатарларнинг юзага келишига сабаб бўлувчи омиллардан бири бўлиб ҳисобланади.

Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 30 декабрдаги “Ўзбекистон Республикасининг “2023 йил учун Ўзбекистон Республикасининг давлат бюджети тўғрисида”ги Қонуни ижросини таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида” ПҚ-471-сон Қарорининг 14-банд 3-хатбошисида Иқтисодиёт ва молия вазирлиги томонидан 2023 йил 1 июнга қадар вазирлик ва идораларнинг ички аудит хизматлари фаолиятини баҳолаш лозимлиги ҳақидаги норма киритилган.

Яъни, бу билан республикамизда бюджет сиёсатини юритувчи Иқтисодиёт ва Молия вазирлиги томонидан бюджет тўғрисидаги қонунчилик бузилиши ҳолатларини аниқлаш ваколатига эга бўлган ички аудит хизматлари фаолиятини баҳолашда бевосита алоқага киришиш манфаатлар тўқнашувига ёки бошқа коррупциявий омилларнинг келиб чиқишига йўл очиб берилган.

Қайд этилган камчиликларга ички аудит хизматлари фаолиятинининг тўлиқ мустақил эмаслиги, уларнинг ўз вазифаларини тўлақонли амалга ошириб бораётганлигини назорат қилишнинг аниқ механизмлари мавжуд эмаслиги, амалга оширилаётган ишлари юзасидан жамоатчиликка очиқ ҳисоботларни топширмаслиги, аудиторларнинг малакасини оширишнинг аниқ тартиби ишлаб чиқилмаганлиги каби омиллар сабаб бўлмоқда.

Юқоридагиларга кўра, ички аудит хизматлари фаолиятини янада такомиллаштириш, давлат харидларини амалга оширишда қонунчилик талабларига риоя қилинишини таъминлаш, бюджет маблағларидан самарали фойдаланилишига эришиш ҳамда давлат буюртмачиларининг масъулиятини янада ошириш мақсадида бир қатор таклифлар ишлаб чиқилган ҳолда Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияга юборилди.

Коррупцияга қарши курашиш агентлиги

Ахборот хизмати