Коррупцияга қарши курашиш агентлиги ва "Ижтимоий фикр" жамоатчилик маркази ҳамкорлигида жорий йилнинг май-август ойлари давомида айни мавзуда  аҳоли ўртасида 4 босқичли сўров ўтказилди.  

Тадқиқот 1369 нафар респондент ўртасида телефон сўрови йўли билан амалга оширилди.

Сўровда коррупция, унинг тарқалганлик кўламлари ва турли вазирликлар, идораларнинг коррупцияга мойиллиги, шунингдек, аҳолининг ҳукумат томонидан коррупцияга қарши курашиш соҳасида кўрилаётган чораларга муносабати ўрганилди.

Cўровнома натижаларига кўра, респондентларнинг учдан бир қисми (32 фоиз) мамлакатда коррупцияга қарши кураш «анча муваффақиятли ва самарали» олиб борилмоқда деб ҳисоблайди, 25 фоиз респондентлар коррупцияга қарши чоралар «муваффақиятли ва самарали, аммо барча соҳаларда ҳам эмас» деб жавоб берган.

18 фоиз респондентлар мамлакатда коррупцияга қарши кураш қанчалик самарали олиб борилаётгани ҳақида маълумотга эга эмаслигини маълум қилган, бу эса оммавий ахборот воситаларининг ушбу масалани ёритиш бўйича етарли даражада ишламаётганлиги, шунингдек, вазирлик ва идоралар фаолиятининг лозим даражада очиқ эмаслиги ва фуқароларни бу ҳақида хабардор қилмаётганлигидан далолат беради.

Респондентларнинг 39 фоизи мамлакатимизда коррупция даражасини ўртача, 16 фоизи юқори ва 14 фоизи жуда юқори даражада деб таъкидлади.

Сўровнома натижаларига кўра, коррупциявий муносабатларга энг мойил, коррупциянинг юзага келиши хавфи ўта юқори бўлган соҳалар сифатида соғлиқни сақлаш (35 фоиз), олий ва ўрта махсус таълим (19 фоиз), мактабгача ва мактаб таълими (11 фоиз), ички ишлар органлари (8 фоиз), маҳаллий ҳокимликлар (6 фоиз) ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари (5 фоиз) қайд этилди.

Таҳлиллар натижасида фуқаролар билан бевосита муносабатга киришадиган соҳалар коррупцияга мойил эканлиги ва коррупция хавф-хатарлар юқорилиги маълум бўлмоқда.

Ҳудудлар бўйича Самарқанд, Фарғона, Андижон, Тошкент вилоятлари ва Тошкент шаҳри аҳолиси коррупция ҳолатларига кўп дуч келганлиги ва мамлакатда коррупция юқори даражада тарқалганлигини таъкидлаган.

Тадқиқот натижалари таҳлилига кўра, коррупциявий муносабатлар пайдо бўлишининг бешта асосий сабаби қуйидагилардан иборат:

-  фуқароларнинг ўз масалалари ёки муаммоларини қонунни четлаб ўтган ҳолда ҳал этишга интилиши (31 фоиз);

-  фуқароларнинг қонунлар ва ўз ҳуқуқларини яхши билмаслиги, шунингдек, коррупциявий жиноятларга қарши курашдаги ҳуқуқий амалиётнинг йўқлиги (28 фоиз);

-   очкўзлик, ваколатларга эга бўлган айрим шахсларнинг текин даромад олишга интилиши (19 фоиз);

-  даромадлар даражасининг пастлиги, иқтисодий омиллар, жамиятнинг табақаланиши (8 фоиз);

-  мансабдор шахслар иши устидан фуқаролик жамияти томонидан ўрнатилган жамоатчилик назоратининг сустлиги (7 фоиз).

Шунингдек, респондентларнинг 12,5 фоизи коррупцияга дуч келганда бу ҳақда ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга хабар беришни маъқул топса, 87,5 фоизи яширишни афзал деб билган.

Жамоатчилик фикрига кўра, иш ҳақини ошириш,  ёшлар орасида коррупцияга қарши дунёқарашни шакллантириш, ҳуқуқбузарликлар учун жазони қатъийлаштириш, фуқароларнинг ҳуқуқий онгини ошириш каби чоралар коррупцияга қарши курашиш ва унинг олдини олишда самаралидир.  

Умуман олганда, респондентлар томонидан мамлакатда коррупцияга қарши курашиш сиёсати ижобий баҳоланиб, шу билан бир қаторда коррупцияга қарши курашиш чора-тадбирларини кучайтириш лозимлиги таъкидланмоқда.

Фуқароларнинг коррупция билан боғлиқ вазият бўйича фикри ва баҳоси ҳар хил бўлишига қарамай, сўровда қатнашганларнинг аксарияти коррупцияга қарши амалга оширилаётган сиёсатни ижобий баҳолашга мойил ҳамда мамлакатда коррупциянинг олдини олиш ва унинг даражасини камайтириш бўйича кўрилаётган чора-тадбирларни таъсирчан ва самарали, деб ҳисоблайди.

Коррупцияга қарши курашиш агентлиги

Ахборот хизмати