Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi va "Ijtimoiy fikr" jamoatchilik markazi hamkorligida joriy yilning may-avgust oylari davomida ayni mavzuda  aholi o‘rtasida 4 bosqichli so‘rov o‘tkazildi.  

Tadqiqot 1369 nafar respondent o‘rtasida telefon so‘rovi yo‘li bilan amalga oshirildi.

So‘rovda korrupsiya, uning tarqalganlik ko‘lamlari va turli vazirliklar, idoralarning korrupsiyaga moyilligi, shuningdek, aholining hukumat tomonidan korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida ko‘rilayotgan choralarga munosabati o‘rganildi.

Co‘rovnoma natijalariga ko‘ra, respondentlarning uchdan bir qismi (32 foiz) mamlakatda korrupsiyaga qarshi kurash «ancha muvaffaqiyatli va samarali» olib borilmoqda deb hisoblaydi, 25 foiz respondentlar korrupsiyaga qarshi choralar «muvaffaqiyatli va samarali, ammo barcha sohalarda ham emas» deb javob bergan.

18 foiz respondentlar mamlakatda korrupsiyaga qarshi kurash qanchalik samarali olib borilayotgani haqida maʼlumotga ega emasligini maʼlum qilgan, bu esa ommaviy axborot vositalarining ushbu masalani yoritish bo‘yicha yetarli darajada ishlamayotganligi, shuningdek, vazirlik va idoralar faoliyatining lozim darajada ochiq emasligi va fuqarolarni bu haqida xabardor qilmayotganligidan dalolat beradi.

Respondentlarning 39 foizi mamlakatimizda korrupsiya darajasini o‘rtacha, 16 foizi yuqori va 14 foizi juda yuqori darajada deb taʼkidladi.

So‘rovnoma natijalariga ko‘ra, korrupsiyaviy munosabatlarga eng moyil, korrupsiyaning yuzaga kelishi xavfi o‘ta yuqori bo‘lgan sohalar sifatida sog‘liqni saqlash (35 foiz), oliy va o‘rta maxsus taʼlim (19 foiz), maktabgacha va maktab taʼlimi (11 foiz), ichki ishlar organlari (8 foiz), mahalliy hokimliklar (6 foiz) va fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari (5 foiz) qayd etildi.

Tahlillar natijasida fuqarolar bilan bevosita munosabatga kirishadigan sohalar korrupsiyaga moyil ekanligi va korrupsiya xavf-xatarlar yuqoriligi maʼlum bo‘lmoqda.

Hududlar bo‘yicha Samarqand, Farg‘ona, Andijon, Toshkent viloyatlari va Toshkent shahri aholisi korrupsiya holatlariga ko‘p duch kelganligi va mamlakatda korrupsiya yuqori darajada tarqalganligini taʼkidlagan.

Tadqiqot natijalari tahliliga ko‘ra, korrupsiyaviy munosabatlar paydo bo‘lishining beshta asosiy sababi quyidagilardan iborat:

-  fuqarolarning o‘z masalalari yoki muammolarini qonunni chetlab o‘tgan holda hal etishga intilishi (31 foiz);

-  fuqarolarning qonunlar va o‘z huquqlarini yaxshi bilmasligi, shuningdek, korrupsiyaviy jinoyatlarga qarshi kurashdagi huquqiy amaliyotning yo‘qligi (28 foiz);

-   ochko‘zlik, vakolatlarga ega bo‘lgan ayrim shaxslarning tekin daromad olishga intilishi (19 foiz);

-  daromadlar darajasining pastligi, iqtisodiy omillar, jamiyatning tabaqalanishi (8 foiz);

-  mansabdor shaxslar ishi ustidan fuqarolik jamiyati tomonidan o‘rnatilgan jamoatchilik nazoratining sustligi (7 foiz).

Shuningdek, respondentlarning 12,5 foizi korrupsiyaga duch kelganda bu haqda huquqni muhofaza qiluvchi organlarga xabar berishni maʼqul topsa, 87,5 foizi yashirishni afzal deb bilgan.

Jamoatchilik fikriga ko‘ra, ish haqini oshirish,  yoshlar orasida korrupsiyaga qarshi dunyoqarashni shakllantirish, huquqbuzarliklar uchun jazoni qatʼiylashtirish, fuqarolarning huquqiy ongini oshirish kabi choralar korrupsiyaga qarshi kurashish va uning oldini olishda samaralidir.  

Umuman olganda, respondentlar tomonidan mamlakatda korrupsiyaga qarshi kurashish siyosati ijobiy baholanib, shu bilan bir qatorda korrupsiyaga qarshi kurashish chora-tadbirlarini kuchaytirish lozimligi taʼkidlanmoqda.

Fuqarolarning korrupsiya bilan bog‘liq vaziyat bo‘yicha fikri va bahosi har xil bo‘lishiga qaramay, so‘rovda qatnashganlarning aksariyati korrupsiyaga qarshi amalga oshirilayotgan siyosatni ijobiy baholashga moyil hamda mamlakatda korrupsiyaning oldini olish va uning darajasini kamaytirish bo‘yicha ko‘rilayotgan chora-tadbirlarni taʼsirchan va samarali, deb hisoblaydi.

Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi

Axborot xizmati