Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 6 июлдаги “Коррупцияга қарши курашиш фаолиятини самарали ташкил этишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Қарорига мувофиқ, 2021 йил 1 октябрдан бошлаб барча давлат органлари ва ташкилотлари, шу жумладан Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликларида коррупцияга қарши ички назорат тузилмалари фаолияти йўлга қўйилиши белгиланган.

Ички назорат тузилмалари коррупция ҳолатларини барвақт аниқлаш ва олдини олиш, уларнинг сабаб ва шарт-шароитларини бартараф этиш, манфаатлар тўқнашувига йўл қўймаслик ҳамда коррупцияга нисбатан муросасиз муносабатни шакллантириш чораларини кўришга масъул ҳисобланади.

Шунга кўра, Агентлик директорининг “Коррупцияга қарши ички назорат тузилмалари фаолияти тўғрисидаги намунавий низомни тасдиқлаш тўғрисида”ги буйруғи 2021 йил 8 сентябрь куни  давлат рўйхатидан ўтказилди. 

Низом билан Коррупцияга қарши ички назорат тузилмалари ўз фаолиятида бевосита ташкилотнинг биринчи раҳбарига бўйсуниши белгиланди. Бу ўз навбатида, Коррупцияга қарши ички назорат тузилмаларининг мустақил равишда фаолият юритишини таъминлайди.

Коррупцияга қарши ички назорат тузилмаси раҳбарлари тегишли ташкилот томонидан Коррупцияга қарши курашиш агентлиги билан биргаликда ўтказиладиган очиқ танлов асосида ишга қабул қилинади.

Мазкур тузилмалар раҳбарлари Коррупцияга қарши курашиш агентлигининг розилигисиз лавозимдан озод этилишига йўл қўйилмайди.

Қуйидагилар Назорат тузилмаларининг асосий вазифалари ҳисобланади:

- ташкилотнинг коррупцияга қарши курашиш бўйича фаолиятини такомиллаштириш;

- ташкилотда коррупцияга оид ҳуқуқбузарликларни профилактика қилиш ва уларга қарши курашиш;

- ташкилотда коррупцияга қарши курашиш тизимини самарали ишлашини таъминлаш ва назорат қилиш;

- коррупцияга қарши курашиш бўйича фаолиятни амалга оширувчи ҳамда унда иштирок этувчи бошқа давлат органлари ва ташкилотлари билан ҳамкорликни олиб бориш.

Ушбу вазифаларни амалга ошириш учун низом билан Коррупцияга қарши назорат тузилмасига қатор ҳуқуқлар тақдим этилиб, мажбуриятлар юкланди. Хусусан, назорат тузилмаси ходимлари текширувлар ўтказиши, ҳужжатларни талаб қилиши, ходимлардан ёзма тушунтиришлар олиши мумкин. Ташкилот тизимида жиноят аломатлари, хусусан коррупция ҳолатлари аниқланган ҳолларда зудлик билан тўғридан-тўғри юқори турувчи орган, Агентлик ва бошқа ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга хабар беради.

Назорат тузилмаси фаолиятининг натижадорлиги ва мақсадли кўрсаткичлари баҳолаб борилади.

Давлат органлари ва ташкилотларида коррупцияга қарши ички тузилмаларнинг фаолият юритиши коррупцияга қарши курашиш бўйича ISO37001:2016 халқаро стандарти талабларига жавоб берувчи комплекс тизимни жорий этиш ва ривожлантиришга кўмак беради. Бу эса ўз навбатида, коррупциявий ҳолатларни барвақт аниқлаш ва уларнинг сабаб ва шарт-шароитларини бартараф этиш, коррупциявий хатти-ҳаракатлар содир этилишининг олдини олиш, коррупцияга қарши курашиш соҳасидаги ҳужжатлар ижросини сўзсиз таъминлашга хизмат қилади.

Маълумки, Коррупцияга қарши курашиш агентлиги томонидан  давлат органлари ва ташкилотлари фаолиятининг очиқлигини таъминланиши ҳолати мониторинг қилиб борилмоқда.

Хусусан, ўтган вақт давомида Агентлик томонидан мазкур соҳада масъул вазирлик ва идоралар билан биргаликда қатор ишлар амалга оширилди. Жумадан,

1. Барча давлат органлари ва ташкилотлари томонидан ижтимоий аҳамиятга молик қатор маълумотларини Очиқ маълумотлар портали ҳамда ўзларининг расмий веб-сайтларига ўз вақтида ва тўлиқ жойлашириб боришлари таъминланмоқда. Бундай маълумотларга:

• Ўтказилган давлат харидлари;
• Мансабдор шахсларнинг хизмат сафарлари ва хориждан ташриф буюрган меҳмонларни кутиб олиш харажатлари;
• Йиллик харажатлар сметаси ва унинг ижроси;
• Объектларни қуриш, реконструкция қилиш ва капитал таъмирлаш ишлари, автомототранспорт воситаларини сотиб олиш харажатлари ва бошқа кўплаб маълумотлар шулар жумласидандир.

2. Шунингдек, Республика олий таълим муассасаларининг 2021/2022 ўқув йили учун ўтказилган қабул жараёнлари Интернет тармоғи орқали онлайн намойиш этиб борилди. Хусусан, бакалавриат таълим йўналишларига кириш учун тест ва ижодий (касбий) имтиҳонлар, магистратура (клиник ординатура) босқичига қабул имтиҳонлари test2021.uz ҳамда imtihon.edu.uz веб-платформалари орқали эфирга узатиб борилди.
3. Давлат активларини бошқариш агентлиги томонидан устав фондида давлат улуши 50 фоиз ва ундан ортиқ бўлган юридик шахслар ҳамда давлат унитар корхоналари ҳамда улар иштирокидаги корхоналарга тегишли бўлган юридик шахслар рўйхати жамоатчилик учун эълон қилинди.
4. Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси томонидан ижтимоий аҳамиятга молик Ов қилиш ва овчилик хўжаликлари тўғрисидаги маълумотлар, Ўрмон-овчилик хўжаликлари томонидан берилган овчилик йўлланмалари ҳамда ундирилган ҳақ миқдорлари, Ўзбекистон Республикасининг Қизил китобига киритилган ҳамда Қизил китобга киритилмаган ёввойи ҳайвонларни тутишга доир квоталар, Ёввойи ҳайвонларнинг айрим турларига нисбатан ов қилиш учун тақиқ белгиланганлиги тўғрисидаги ва бошқа кўплаб маълумотларни Очиқ маълумотлар портали ва Қўмитанинг расмий веб-сайти орқали кенг жамоатчилик учун доимий эълон қилиниши назоратга олинди.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Давлат органлари ва ташкилотларининг фаолияти очиқлигини таъминлаш, шунингдек, жамоатчилик назоратини самарали амалга оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармон талабларини ўз вақтида ёки сифатли бажармаган давлат органлари ва ташкилотларига тақдимномалар киритилиб, огоҳлантирилди.

Ҳозирда Агентлик масъул вазирлик ва идоралар билан биргаликда қуйидагиларни Интернет тармоғи орқали жонли эфирга узатилиши устида иш олиб бормоқда:

• Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ва Сенати мажлислари;
• Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгеси, халқ депутатлари вилоят, туман, шаҳар Кенгаши сессиялари;
• Фуқаролар ҳуқуқ ва эркинликлари ҳамда жамоат тартибига тажовуз қилувчи, аҳоли соғлиғини сақлаш, экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва табиатдан фойдаланиш соҳасидаги мажлислар;
• Давлат хизматчиларининг касбий фаолияти билан боғлиқ ҳуқуқбузарликларга оид ишлар ҳамда айрим оилавий низоларга оид фуқаролик ишлари бўйича суд мажлислари шулар жумласидандир.  

Шунингдек, ҳозирда Давлат органлари ва ташкилотлари фаолияти очиқлигини мониторинг қилиш ва баҳолаш бўйича методика ишлаб чиқилмоқда. Мазкур қўлланма барча давлат органлари ва ташкилотларига татбиқ этилиши кўзда тутилган. Унга кўра, ҳар йил якуни бўйича давлат органлари ва ташкилотларининг фаолияти очиқлигини баҳоловчи рейтинг эълон қилинади.