Joriy yilning 7-mart kuni Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligida Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi Axborot xizmati rahbari Durdona Ochilova ishtirokida brifing boʻlib oʻtdi. Unda Agentlik tomonidan korrupsiyaning oldini olish va aholi orasida unga nisbatan murosasiz munosabatni shakllantirish, korrupsiyaga qarshi kurashish tizimini yaratishda inson omilini qisqartirishga qaratilgan chora-tadbirlar, xususan, korrupsiyaga va jinoiy daromadlarni legallashtirishga qarshi kurashish hamda kelgusidagi rejalar xususida maʼlumot berildi.

Agentlik tomonidan korrupsiyaga qarshi kurashish va jinoiy daromadlarni legallashtirishga qarshi kurashish boʻyicha quyidagi yoʻnalishlarda samarali  tizim  yoʻlga qoʻyib  kelinmoqda:

Birinchidan, davlat organlari va tashkilotlari tomonidan ochiq eʼlon qilib boriladigan maʼlumotlarning aniq  roʻyxati  shakllantirildi.

Bunda davlat organlari faoliyatining yetarli darajada ochiqligi va shaffofligini  taʼminlash va jamoatchilik nazoratini amalga oshirishga zarur shart-sharoitlar yaratish maqsadida Agentlik tomonidan vazirlik va idoralarning ochiqlik sohasidagi majburiyatlarga toʻliq rioya etilishi hamda amaldagi qonun hujjatlarining ijro holati muntazam oʻrganilib, monitoring qilib borish tizimi yoʻlga qoʻyildi.

Ochiq maʼlumotlar sifatida joylashtirilishi kerak boʻlgan ijtimoiy ahamiyatga molik maʼlumotlarni eʼlon qilishda sustkashlikka yoʻl qoʻygan 72 ta davlat organi va tashkilotlarga ogohlantirish xatlari yuborilib, ushbu kamchiliklarni bartaraf etish boʻyicha ularga amaliy yordam koʻrsatildi.

Ikkinchidan, korrupsiyaga qarshi kurashish toʻgʻrisidagi qonunchilik hujjatlari xatlovdan oʻtkazilib, korrupsiyaviy omillar va huquqiy boʻshliqlarni bartaraf qilish choralari koʻrilmoqda.

Jumladan, qurilish, sogʻliqni saqlash, oliy taʼlim va davlat xaridlari sohalariga oid 226 ta amaldagi normativ-huquqiy hujjat korrupsiyaga qarshi ekspertizadan oʻtkazilganida 75 ta normativ-huquqiy hujjatda jami 302 ta korrupsiyaviy omillar aniqlangan.

Tahlillarga koʻra, ularning 124 tasi qurilish, 41 tasi sogʻliqni saqlash, 91 tasi oliy taʼlim, 46 tasi davlat xaridlari sohalariga toʻgʻri keladi.

Mazkur hujjatlarda “normativ huquqiy hujjatlar oʻrtasida ziddiyatlarning mavjudligi” (86 ta), “diskretsion vakolatlarning kengligi” (55 ta), “maʼmuriy tartib-taomillarning mavjud emasligi yoki toʻliq emasligi” (27 ta) bilan bogʻliq korrupsiyaviy omillar eng koʻp uchrayotganligi aniqlandi.

Shunga koʻra, normativ-huquqiy hujjatlardagi korrupsiyaviy omillarni bartaraf etish boʻyicha qonunchilikka tegishli oʻzgartirishlar kiritish yuzasidan takliflar ishlab chiqilmoqda.

Uchinchidan, davlat xaridlari sohasida qonunchilikda korrupsiyaning oldini olish va oshkoralikni taʼminlashga oid bir qator oʻzgartirishlar kiritildi:

- Xarid qilish tartib-taomillari ishtirokchisi va uning affillangan shaxsi bir savdoda ishtirok etishi, xarid komissiyasi aʼzosining ishtirokchilar bilan affillanganlik holatida ovoz berishi cheklandi;

- Hisob palatasi davlat xaridlarini auditdan oʻtkazishi va natijalarini har yili Oliy Majlis Qonunchilik palatasiga kiritishi hamda ochiq axborot manbalarida eʼlon qilib borishi belgilandi;

- Moliya vazirligi va boshqa ishtirokchilarga savdo natijalari, qonun buzilish holatlari va tahliliy maʼlumotlarni ochiq axborot manbalarida  eʼlon  qilib  borish  vazifasi  yuklatildi;

- Maxsus axborot portalida davlat xaridlarini rejalashtirish, xarid qilish tartib-taomillarini amalga oshirish, shartnoma tuzish, davlat xaridlari monitoringini olib borish va nazorat qilish jarayonlari tizimlashtirildi;

- Davlat xaridlari sohasidagi qonunchilikni buzganlik uchun maʼmuriy javobgarlik belgilandi.

Davlat xaridlari va xoʻjalik yurituvchi subyektlar oʻrtasidagi shartnomaviy munosabatlarda kontragentlarni tekshirish amaliyotining mexanizmi  bosqichma-bosqich  joriy  etib  borilmoqda.

Bundan tashqari, kelgusida davlat xaridlari ijrochisini tanlashni toʻgʻridan-toʻgʻri amalga oshirishning aniq huquqiy asoslarini yaratish va normalarni faqat qonun hujjatida belgilash, davlat xaridlarida manfaatlar toʻqnashuvi va affillanganlik holatlarini davlat xaridlari maxsus axborot portalida axborot texnologiyalarini joriy qilish orqali oldindan aniqlash koʻzda tutilmoqda.

Toʻrtinchidan, byudjet mablagʻlaridan maqsadli foydalanilishi borasida tizimli monitoring tadbirlari amalga oshirib kelinmoqda.

2021-yilda Agentlik tomonidan “Korrupsiyasiz soha”, “Korrupsiyasiz hudud” loyihalari, “Obod qishloq” va “Obod mahalla” dasturlari doirasida hududlar va sohalar kesimida 50 dan ortiq oʻrganishlar oʻtkazildi.

Ushbu tadbirlar davomida aniqlangan korrupsiya holatlari yuzasidan toʻplangan hujjatlar huquqni muhofaza qiluvchi organlarga taqdim qilinishi orqali jami 49 ta jinoyat ishi va 24 ta maʼmuriy huquqbuzarlikka oid ishlar qoʻzgʻatildi.

Oʻrganishlar natijasida 500 mlrd soʻmga yaqin miqdordagi mablagʻlarning maqsadsiz foydalanilishining oldi olindi.

Beshinchidan, byudjet xarajatlarini tartibga solish boʻyicha jamoatchilik nazoratini amalga oshirish, byudjet qonunchiligining buzilishi faktlari toʻgʻrisida xabardor qilish va byudjet jarayonini takomillashtirish yuzasidan takliflar kiritish tartib-taomilini tashkil etish maqsadida “Openbudget” – “Ochiq byudjet” portali faoliyat yuritmoqda.

Oltinchidan, yashirin iqtisodiyot hamda korrupsiyaga qarshi “komplayens-nazorat” tizimini joriy etish maqsadida barcha vazirlik va idoralar, shuningdek, mahalliy hokimliklarda korrupsiyaga qarshi ichki nazorat tuzilmalari tashkil etilmoqda.

Xodimlarning korrupsiyaga qarshi kurashish dasturi doirasida malakasini oshirish tizimi yoʻlga qoʻyildi. Shuningdek, aholi va davlat xizmatchilarining korrupsiyaga qarshi kurashish sohasidagi bilimlarini uzluksiz oshirish tizimini joriy qilish maqsadida  “Korrupsiyaga qarshi kurashish virtual akademiya”sini tashkil etish hamda Davlat xizmatchilarini korrupsiyaga qarshi milliy sertifikatsiyalash tartibini tatbiq etish ustida ish olib borilmoqda.

Yettinchidan, korrupsiyaga qarshi kurashish, jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga qarshi keskin choralar koʻrish maqsadida “Korrupsiyaga oid jinoyatlarni sodir etishda aybdor deb topilgan shaxslarning ochiq elektron reyestri toʻgʻrisida”gi, “Oxirgi benefitsiar mulkdorlar yagona davlat reyestri toʻgʻrisida”gi, “Davlat xizmatchilarining daromadlari va mol-mulkini deklaratsiya qilish toʻgʻrisida”gi hamda “Manfaatlar toʻqnashuvini tartibga solish toʻgʻrisida”gi qonun loyihalari ishlab chiqildi.

Mazkur hujjatlarning qabul qilinishi hamda amaliyotga tatbiq etilishi orqali manfaatlar toʻqnashuvi holatlari va jinoiy daromadlarni legallashtirishning oldi olinadi va eng asosiysi, jamiyatda korrupsiyaga nisbatan murosasiz muhit yaratish koʻlami kengayadi.

Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi

Axborot xizmati