Joriy yilning 19 aprel kuni Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi hamda Adliya vazirligi mas’ul xodimlari ishtirokida matbuot anjumani o‘tkazildi. Unda "Normativ-huquqiy hujjatlar va ularning loyihalarini korrupsiyaga qarshi ekspertizadan o‘tkazish borasida amalga oshirilgan ishlar va istiqboldagi rejalar" mavzusida atroflicha ma’lumotlar berib o‘tildi. 

Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi tomonidan manfaatdor idoralar bilan birgalikda “Normativ-huquqiy hujjatlar va ular loyihalarining korrupsiyaga qarshi ekspertizasi to‘g‘risida”gi qonun loyihasi ishlab chiqildi.
(ushbu qonun loyihasini ishlab chiqish vazifasi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 29 iyundagi PF-6013-son Farmonida belgilangan)

Hozirgi vaqtda normativ-huquqiy hujjatlar va ular loyihalarining korrupsiyaga qarshi ekspertizasini tashkil etish bilan bog‘liq munosabatlar idoraviy normativ-huquqiy hujjatga asosan tartibga solib kelingan bo‘lsa, endilikda korrupsiyaga qarshi ekspertizadan o‘tkazish tartibi qonun bilan mustahkamlanmoqda. 

Xorijiy davlatlar tajribasida ham normativ-huquqiy hujjatlar va ular loyihalarining korrupsiyaga qarshi ekspertizasini o‘tkazish tartibi qonun bilan belgilangan. Jumladan, 
Koreya Respublikasining 2006 yildagi “Korrupsiyaning oldini olish to‘g‘risida”gi Qonuni hamda “Huquqni muhofaza qilish organlari to‘g‘risida”gi Prezident Farmoniga (30-modda) asosan Korrupsiyaga qarshi kurash va fuqarolarning huquqlarini himoya qilish komissiyasi tomonidan qonunlar va qonun loyihalaridagi korrupsiyani keltirib chiqaruvchi omillar o‘rganiladi.

Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi mamlakatlaridan Rossiya Federatsiyasining 2009 yilda qabul qilingan “Normativ-huquqiy hujjatlar va ularning loyihalarini ekspertizadan o‘tkazish to‘g‘risida”gi federal Qonuniga asosan, Davlat Dumasining Korrupsiyaga qarshi kurashish qo‘mitasi tomonidan barcha turdagi normativ-huquqiy hujjatlar va ularning loyihalari korrupsiyaga qarshi ekspertizadan o‘tkaziladi.

Agentlik tomonidan taqdim etilgan qonun loyihasiga binoan, qonunlar va ularning loyihalari korrupsiyani keltirib chiqaruvchi omillar yuzasidan majburiy o‘rganiladi. Qonunosti hujjatlari korrupsiya xavf-xataridan kelib chiqib tanlov asosida har 6 oyda o‘rganib chiqiladi.

Misol tariqasida, Ukraina Respublikasining 2009 yildagi “Korrupsiyaga qarshi kurashish va oldini olish prinsiplari to‘g‘risida”gi Qonuniga asosan, Qonunlar, Prezident, Vazirlar Maxkamasi va vazirliklar tomonidan qabul qilinadigan barcha normativ huquqiy hujjatlar korrupsiyaga qarshi ekspertizadan o‘tkazilishi majburiydir.
 “Normativ-huquqiy hujjatlar va ular loyihalarining korrupsiyaga qarshi ekspertizasi to‘g‘risida”gi qonun loyihasi 5 ta bob va 26 ta moddadan iborat bo‘lib,  unda quyidagi masalalar tartibga solinmoqda:
•    normativ-huquqiy hujjatlar va ularning loyihalarini korrupsiyaga qarshi ekspertizadan o‘tkazish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishning umumiy qoidalari;
•    korrupsiyaga qarshi ekspertiza o‘tkazadigan organlar va ularning vakolatlari;
•    normativ-huquqiy hujjatlar va ularning loyihalaridagi korrupsiyaviy omillar tasnifi;
•    korrupsiyaga qarshi ekspertizani o‘tkazish tartibi;
•    ushbu qonunni buzganlik uchun javobgarlik hamda belgilangan talablarga rioya etilishi ustidan monitoringni o‘z ichiga olgan qoidalar.
Bunda, korrupsiyaga qarshi ekspertizadan o‘tkazishga mas’ul organlar sifatida quyidagilar taklif etilmoqda:

1-Adliya organlari;
2-Vazirlik, idora va tashkilotlarning yuridik xizmatlari;
3-Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi.

O‘zbekiston Respublikasi Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi korrupsiyaga qarshi ekspertiza o‘tkazishda davlat organlariga uslubiy ko‘maklashadi, shuningdek bevosita korrupsiyaga qarshi ekspertizani amalga oshiradi.

Agentlik quyidagi hollarda korrupsiyaga qarshi ekspertizadan o‘tkazashi mumkin:

a) normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini – jamiyat va davlat manfaatlariga dahldor, shuningdek, ko‘plab salbiy fikrlar kelib tushgan va jamoatchilikning keng muhokamasiga sabab bo‘lgan holatlarda – o‘z tashabbusiga ko‘ra hamda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari va O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining tavsiyasiga binoan.
b) normativ-huquqiy hujjatlarni – amalda qo‘llash jarayonida korrupsiyaga oid huquqbuzarliklarni keltirib chiqarganligi aniqlangan holatlarda – o‘z tashabbusiga ko‘ra yoki O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari va O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining tavsiyasiga binoan.

Qonunga asosan normativ-huquqiy hujjat loyihalarining korrupsiyaga qarshi ekspertizasi loyiha tashabbuskori tomonidan to‘ldiriladigan cheklist orqali amalga oshiriladi.

Cheklistda 32 ta korrupsiyaviy omillar tasniflangan bo‘lib, ushbu omillar ishlab chiqilgan loyihada mavjudligi yoki mavjud emasligi nuqtai nazardan baholanadi. 

Agarda loyihada korrupsiyaviy omil mavjud bo‘lsa, uni bartaraf etish yoki minimallashtirish bo‘yicha choralari ko‘rilishi shart bo‘ladi.

Mazkur qonun bilan Korrupsiyaga qarshi ekspertizani o‘tkazishda jamoatchilik ishtirokini ta’minlashga alohida e’tibor qaratilmoqda.

Matbuot anjumani davomida ommaviy axborot vositalari vakillari hamda blogerlar o‘zlarini qiziqtirgan savollarga javob olishdi. 

Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi 
Axborot xizmati