Коррупцияга қарши курашиш миллий кенгаши томонидан капитал қурилиш соҳасида “Коррупциясиз соҳа” лойиҳасини амалга ошириш юзасидан 2022-2023-йилларга мўлжалланган “Йўл харитаси” тасдиқланган.

Бугунги кунда “Йўл харитаси”да белгиланган вазифа ва топшириқлар ижросини таъминлаш, қурилиш соҳасида коррупция ва бюрократик тўсиқларни бартараф этиш, соҳага замонавий ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий этиш орқали қурилиш жараёнларининг барча босқичида шаффофликни таъминлаш борасида бир қатор ижобий ишлар амалга оширилмоқда.

Жумладан, Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 14 февралдаги “Қишлоқ хўжалигига мўлжалланмаган ер участкаларини хусусийлаштириш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунини амалга ошириш чора-тадбирлари ҳақида”ги 71-сон қарори қабул қилинди. Қарори талаблари асосида барча турдаги бўш турган ер участкаларини аниқлаш ва доимий равишда “YERELEKTRON” AATга жойлаб бориш тартиби йўлга қўйилди.

Шунингдек, Капитал қурилиш соҳасидаги лойиҳа-қидирув ташкилотлари рейтингини ҳисоблаш ва юритиш тартиби такомиллаштирилди, натижада баҳолаш мезонлари 60 та кўрсаткичдан 39 тага камайтирилиб, ташкилотлар ихтисослашуви бўйича тоифаларга бўлинган ҳолда соҳавий йўналишлари бўйича баҳолаш тизимига ўтилди.

Қонунчиликка қурилиш ташкилотларига категорияларни бериш муддатини аниқ белгилаш, тендер кўрсаткичларини баҳолаш вақтида категорияларни янгидан белгиланишига чеклов ўрнатиш ҳамда қурилиш ташкилотларининг рейтинг баҳолаш мезонларини очиқлик, шаффофлик, рақобат, холислик ҳамда асослилик тамойиллари асосида қайта кўриб чиқиш билан боғлиқ янги нормалар киритилди.

Шунингдек, Лойиҳа-қидирув ташкилотлари электрон рейтингини юритиш тизими жорий қилинди ва бугунги кунда ушбу рейтинг тизимига 1 385 та лойиҳа ташкилотлари киритилди.

Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 9 ноябрдаги 699-сон қарори билан тасдиқланган “Лойиҳа-қидирув ташкилотлари рейтингини ҳисоблаш мезонлари” га қўшимча ва ўзгартириш киритиш орқали рейтингни ҳисоблаш бўйича ишончли маълумот олиш, рейтинг кўрсаткичлари шаклланишида фойдаланиладиган маълумотлар ҳаққонийлиги ва шаффофлигини таъминлашга ва коррупция омиллари минималлаштирилишига эришилди.

Лойиҳа ҳужжатларини экпертизадан ўтказиш шаффоф электрон тизимга ўтказилди, экспертиза органларига қоғоз ҳужжатлар тўпламини тақдим этиш амалиётидан тўлиқ воз кечилди.

Хусусан, 2022 йилда жами 26 706 та объект лойиҳаси ушбу тизим орқали экспертизадан ўтказилиб, натижада мазкур объектлар бўйича 6,7 трлн. сўм маблағ тежаб қолинди.

“Шаффоф қурилиш” миллий ахборот тизимида “Экспертиза хулосаларининг ягона реестри” яратилиб, барча объектларнинг лойиҳа ҳужжатлари ва экспертиза хулосалари электрон базаси шакллантирилиб борилмоқда.

Экспертиза йўналишида фаолият олиб борувчи юридик шахсларга гувохнома бериш орқали тизимда рақобат муҳити яратилганини ҳам таъкидлаш жоиз. Объектларнинг мураккаблик тоифасидан келиб чиқиб, экспертиза хулосаси бериш тизими табақалаштирилди. Табақалашган тоифадаги лойиҳаларга хулоса бериш учун экспертиза ташкилотлари электрон рейтинги йўлга қўйилди.

Шаҳарсозлик фаолиятини лицензиялаш ҳам электрон тизим асосида амалга оширилмоқда. Яъни, вазирликка келмасдан лицензия олиш имкони яратилди. Бу эса коррупция омилларини кескин чеклади.

Жорий йил мобайнида шаҳарсозлик хужжатларини ишлаб чиқиш учун 503 та ҳамда қурилишнинг айрим турларини амалга ошириш учун 283 та субъектга лицензия берилди.

“Шаффоф қурилиш” миллий ахборот тизими 2022 йил давомида ташкил этилган 11 714 та онлайн электрон тендер савдолари натижасида объектлар бўйича жами 1,05 трлн. сўм тежаб қолинди.

Лойиҳа-қидирув ташкилотларини электрон давлат харидлари платформасида танлаш тизими яратилган бўлиб, эндиликда давлат бюджети ҳисобидан молиялаштириладиган объектлар бўйича лойиҳа ташкилотлари ушбу тизим асосида электрон тендер орқали аниқланади.

Бундан ташқари, иш турлари, қурилиш материаллари, машина ва механизмлари кўрсаткичларининг ягона базасини ўзида ифода этувчи “Қурилиш ресурслари миллий классификатори” ишлаб чиқилди.

Мазкур классификатор 113 мингдан ортиқ номдаги ресурслардан (қурилиш материаллари, техникалар, иш турлари ва бошқа) иборат.

Шу ўринда қурилиш соҳасида давлат назорати такомиллаштирилгани ва назорат функциялари кучайтирилганини ҳам алоҳида қайд этиш лозим.  Бунинг натижасида объектларда назорат ўрнатиш бўйича “Қурилиш назорати” ахборот тизими жорий қилинди. Объектларда аниқланган барча камчиликларни фотосуратлари билан биргаликда тизимга онлайн равишда киритиб бориш йўлга қўйилди ва назорат жараёнлари автоматлаштирилди. Бугунги кунда ушбу тизим орқали 31 565 та объект назоратга олинди. Тизим ёрдамида ҳудудий инспекциялар томонидан 106 198 маротаба мониторинг ўтказилди. Унга кўра, қоидабузарларга 92 108 та ёзма кўрсатма берилди (пудратчига – 30428 та, буюртмачига – 36713 та, лойиҳа ташкилотларига – 24967 та) ҳамда жиддий камчиликларга йўл қўйганлиги сабабли 5 663 та  ҳолат бўйича жарималар қўлланилди (пудратчига – 1361 та, буюртмачига – 3566 та, лойиҳа ташкилотларига – 736 та). Шу билан бирга, 1 144 та объектда қурилиш-монтаж ишларини аниқланган камчиликларни бартараф этилгунга қадар тўхтатилган.

Фуқароларга қурилаётган объектлар тўғрисида мустақил равишда ахборот олиш, ноқонуний қурилишларни аниқлаш, қурилиш объектларида аниқланган қоидабузарликларни қайд этиш (фото ва видеоматериаллар кўринишида) ва уларни қурилиш соҳасидаги назорат бўйича ваколатли органларга юбориш имконини берувчи “Огоҳ фуқаро” ахборот тизими ишлаб чиқилди.

Мастер режаларни ишлаб чиқишда жамоатчилик таклиф ва фикрларини ўрганиб чиқувчи “Менинг маҳаллам” электрон платформаси ишга туширилди (mm.mc.uz).

Қурилиш объектларини рўйхатга олишдан бошлаб, фойдаланишга қабул қилишгача бўлган барча жараёнларни рақамлаштирилган ягона тизим орқали мониторинг қилиш имконини берувчи “Мақсадли дастурлар мониторинги” электрон тизими ишлаб чиқилди (monitoring.mc.uz). Мазкур тизимда шаклланадиган маълумотлар ёрдамида қурилаётган объектларни “хавф гуруҳлари”га ажратган ҳолда таҳлил этиб борилмоқда.

Шу каби чора-тадбирлар натижасида Вазирлик коррупцияга қарши курашиш менежмент тизимининг ISO 37001:2016  халқаро стандарти талабларига мувофиқлик сертификатини қўлга киритди.